Wczoraj nastąpiło oficjalne otwarcie Archiwalnego Fotoplastikonu w Garwolinie z unikatowymi zdjęciami fotografa Narcyza Witczaka-Witaczyńskiego, żołnierza i kawalerzysty związanego z tym miastem. Jego bogata spuścizna znajduje się w Narodowym Archiwum Cyfrowym, które z wielką przyjemnością prezentuje zdjęcia tego wybitnego fotografa na 600-lecie Garwolina. W uroczystości otwarcia wystawy udział wzięli m.in. Marzena Świeczak – Burmistrz Miasta Garwolina, Piotr Zawilski – Dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego, prawnuk fotografa Rafał Rękawek. Wystawa będzie dostępna do końca czerwca br.
W 1866 r. Alois Polanecky zbudował maszynę, w którą wbudował 25 stereoskopów. Tak powstał fotoplastikon, dzięki któremu magia wspólnego oglądania zdjęć stała się ogólnie dostępna. Fotoplastikon to rodzaj urządzenia, które było popularne w XIX i wczesnym XX wieku jako forma rozrywki i edukacji w parkach rozrywki, wystawach, salonach fotograficznych i innych miejscach publicznych. Przywoływał uczucie nowości i zachwytu, dając widzom możliwość zobaczenia odległych miejsc i wydarzeń bez konieczności podróży. Obecnie fotoplastikony mają przede wszystkim wartość historyczną i kulturową. Niektóre z tych urządzeń są nadal zachowane w muzeach i kolekcjach, a oglądanie ich obrazów daje możliwość zanurzenia się w przeszłości i odkrycia, jak dawniej postrzegano świat w trójwymiarze. Fundacja Koncept Kultura postanowiła przywrócić blask temu magicznemu urządzeniu. Zbudowany przez nich fotoplastikon wędruje po parkach, rynkach i deptakach, prezentując polskie miejscowości i ich historię sprzed 100 lat w technologii 3D. W roku 600-lecia nadania praw miejskich Garwolinowi przywędrował także do nas.
Garwoliński fotoplastikon prezentuje zdjęcia wykonane przez Narcyza Witczak-Witaczyńskiego z kolekcji fotograficznej Narodowego Archiwum Cyfrowego. Fotografie zostały przekazane bezpłatnie do NAC przez spadkobierców: córki – Krystynę i zmarłą w lipcu 2016 roku Barbarę – oraz wnuka ks. Jerzego Witczaka i prawnuka Rafała Rękawka. Od 2014 roku NAC je przechowuje i prezentuje jako źródło historyczne powszechnie dostępne dla każdego zainteresowanego.
Mobilny fotoplastikon stylizowany na lata przedwojenne przez cały czerwiec jest prezentowany w przestrzeni miejskiej na skwerze Solidarności w Garwolinie. Dostępnych jest 5 stanowisk ze stereoskopami, przez które widzowie zaglądają do wnętrza fotoplastikonu i podziwiają archiwalne zdjęcia w kategoriach: Bliscy 3D, Życie codzienne 3D, Garwolin 2D, Służba wojskowa 2D, Wydarzenia 2D. Są to nie tylko dokumenty z przeszłości, ale również artystyczne dzieła, które ukazują talent, doskonały kunszt i wrażliwość ich autora – Narcyza Witczaka-Witaczyńskiego. Zdjęcia są czarno-białe i kolorowe, wszystkie wyraźne i starannie opisane. Widz nie musi nic robić: tylko podchodzi, wybiera galerię, czytając tabliczki na ścianach fotoplastikonu i zbliża oczy do „okularów” – wizjerów. Zdjęcia przesuwają się same, widzowie mogą więc skupić się na podziwianiu kadrów. Oczywiście z fotoplastikonu można korzystać bezpłatnie.
– Dziś uroczyste otwarcie fotoplastikonu – mostu między przeszłością, a teraźniejszością. Miejsca, w którym sztuka spotyka technologię, a przeszłość staje się żywa i dostępna dla nas wszystkich. Zapraszam do odkrywania historii zapisanych w obiektywie Narcyza Witczak-Witaczyńskiego. Do końca czerwca można wyruszyć ze Skweru Solidarności w przeszłość niezależnie od godziny czy pogody – zachęca Burmistrz Miasta Garwolina Marzena Świeczak. – Dziękuję naszym partnerom: Narodowe Archiwum Cyfrowe, Fundacja Koncept Kultura i pracownikom, którzy włożyli wiele wysiłku i zaangażowania, aby ten projekt stał się rzeczywistością – dodaje.
W uroczystości otwarcia udział wzięli także m.in. Przewodniczący Rady Miasta Garwolina Andrzej Ostolski, kierownik Wydziału Promocji Miasta i Pozyskiwania Funduszy Zewnętrznych Beata Pasternak, dyrektor Centrum Sportu i Kultury w Garwolinie Jarosław Kargol, współtwórca Dawny Powiat Garwolin i okolice Krzysztof Kot, prezes Stowarzyszenia Kawaleryjskiego im. 1. Pułku Strzelców Konnych Wojciech Szczegot, kierownik Oddziału Popularyzacji NAC Monika Mossakowska-Biało, Katarzyna Kalisz kierownik Oddziału Opracowania NAC, specjalista ds. edukacji Dorota Bieńkowska, archiwista NAC Piotr Niedziela.
Organizatorem wystawy z okazji 600-lecia Garwolina jest Narodowe Archiwum Cyfrowe. Partnerem Miasto Garwolin. Fotoplastikon zapewnia Fundacja Koncept Kultura.
To kontynuacja cyklicznego projektu Narodowego Archiwum Cyfrowego pt. „Archiwalny Fotoplastikon”, który spotkał się z ogromnym zainteresowaniem szerokiej publiczności w wielu miastach Polski. Tegoroczna edycja będzie równie wyjątkowa. Fotoplastikon oprócz Garwolina, będzie prezentowany w Przemyślu i Mielnie.
